Brachytherapie
Wat is het?
- Brachytherapie is een genezende behandeling voor een beperkte prostaatkanker waarbij radioactieve ‘zaadjes’ ter grootte van een rijstkorrel in de prostaat worden ingebracht. In de prostaat geven ze geleidelijk en alleen heel plaatselijk hun straling af en vernietigen zo het kankerweefsel.
- Deze behandeling wordt over het algemeen goed verdragen en heeft een snelle herstelfase.
- Deze behandeling is in België terugbetaald sedert 2002.
Wie komt in aanmerking?
- Brachytherapie is uitsluitend bestemd voor patiënten met een klein kwaadaardig en niet-agressief prostaatgezwel dat niet buiten het kapsel van de prostaat is gegroeid.
- Bovendien mag de prostaat niet groter zijn dan 50 gram (dit wordt echografisch gemeten).
- De PSA-waarde in het bloed (Prostaat Specifiek Antigeen) bedraagt best minder dan 10 ng/ml (nanogram/milliliter) en zeker minder dan 20 ng/ml.
- De patiënt mag hoogstens lichte plasklachten hebben.
Verloop
- Deze behandeling wordt uitgevoerd onder algemene verdoving en duurt ongeveer 1,5 uur.
- De behandeling zelf bestaat uit 3 fasen.
Fase 1: volumetrie of volumeberekening
Door middel van een echografisch onderzoek van de prostaat meet de uroloog de prostaat op.
Fase 2: dosimetrie of dosisberekening
Een radiofysicus en een radiotherapeut-oncoloog berekenen met behulp van een computerprogramma waar en hoeveel radioactieve zaadjes in de prostaatklier moeten worden ingebracht. Bij de berekening van de dosis besteedt het team veel aandacht aan de bescherming van nabijgelegen organen en weefsels (darm, blaas, plasbuis, bekkenbodemspieren) tegen straling.
Fase 3: inplanten of inbrengen van de radioactieve zaadjes
De uroloog brengt de zaadjes via holle naalden tot in de prostaat via het perineum (dit is de huidzone tussen de balzak en de aars), precies op de plaats waar ze volgens de dosisberekening moeten zitten. Het inplanten gebeurt onder beeldvorming (echografie en eventueel radioscopie).
- Eén maand na de inplanting wordt een MRI-scan van de prostaat gemaakt. Er wordt dan gekeken of de zaadjes een stralingsverdeling geven die overeenstemt met het oorspronkelijk gemaakt plan. We kunnen dit beschouwen als een kwaliteitscontrole van de inplanting.
- De zaadjes blijven permanent aanwezig in de prostaat maar geven na 6 maanden geen straling meer.
- De hospitalisatie na brachytherapie bedraagt gemiddeld 24 uur.
- Na 1 week mag de patiënt de gewone dagelijkse activiteiten hervatten.
- Zwaardere fysieke inspanningen (bv. sporten) mogen na 2 weken hervat worden.
Aandachtspunten
- De eerste twee maanden na brachytherapie wordt langdurig contact van zeer nabij met kleine kinderen (bv. meer dan één uur op de schoot) en zwangere vrouwen afgeraden.
- In vergelijking met een operatieve behandeling is er minder risico op blijvend urineverlies en zijn er minder problemen met de spontane erecties. De zaadlozing blijft meestal behouden na brachytherapie.
- Ongeveer 20% van de patiënten heeft tijdelijk ongemakken in de huidzone tussen de balzak en de aars.
- De eerste 3 maanden (zelden langer) kan de patiënt een branderig gevoel ervaren bij het plassen en vaker en dringender behoefte hebben om de blaas te ledigen. Ook neemt de stoelgangfrequentie toe.
- Om bovenstaande klachten te bestrijden of vermijden wordt vaak tijdelijk medicatie voorgeschreven.
Resultaten
De genezingskansen na brachytherapie zijn vergelijkbaar met die van een operatieve behandeling (= radicale prostatectomie) en een klassieke uitwendige bestraling. Het overlevingspercentage zonder PSA-stijging bedraagt na 15 jaar nog steeds 80-88%
