Bij compressietherapie worden spataders behandeld met drukverband of therapeutische elastische kousen. Deze therapie heeft tegelijkertijd ook invloed op de oorzaken van spataders. De druk (compressie) van de kous of het verband zorgt ervoor dat de kuitspierpomp beter werkt en de afvoer van het bloed uit de benen verbetert.

Drukverband

Een drukverband is nauwelijks elastisch en wordt gebruikt om vochtophopingen of zwellingen te bestrijden. Omdat eerst vaak een zwelling optreedt, kan een drukverband in de beginfase worden aangelegd. Het verband zorgt ervoor dat bij bewegen het teveel aan vocht wordt afgevoerd. Ook na een ingreep wordt een drukverband gebruikt om vochtophoping en bloeduitstortingen tegen te gaan.

Elastische kousen

Wanneer de zwelling met een drukverband is bestreden, kan een elastische kous ervoor zorgen dat deze wegblijft. Een elastische kous is alleen doeltreffend als de druk is afgestemd op de ernst van de storing van de bloedsomloop en de dagelijkse belasting ervan door de patiënt.

Wanneer de diepliggende aders niet goed functioneren komt alleen compressietherapie in aanmerking. De diepliggende aders kunnen namelijk niet verwijderd worden.

Bij sclerotherapie wordt een vloeistof in de spataders gespoten. Deze vloeistof veroorzaakt een onschuldige ontstekingsreactie aan de binnenkant van de ader. Door deze ontsteking gaat de ader verkleven. Als de ader goed wordt dichtgedrukt, groeit hij dicht en wordt onzichtbaar. 

Elastische zwachtels of drukverbanden moeten de ingespoten ader dichtdrukken. De eerste twee weken (afhankelijk van de gebruikte vloeistof) moeten de zwachtels of drukverbanden dag en nacht blijven zitten. Daarna moet de patiënt ongeveer twee weken lang overdag een elastische kous dragen.

Inspuiting van de spataders is niet mogelijk als de patiënt:

• niet voldoende mobiel is
• korter dan een jaar geleden trombose heeft gehad
• zwanger is of pas zwanger is geweest
• allergisch is voor de vloeistof
• er geen goed drukverband kan worden aangelegd

Soms zijn er bijkomend of zelfs alleen kleine spatadertjes in de huid aanwezig. Deze kunnen op de raadpleging met een laser behandeld worden, zodat ze minder zichtbaar worden of zelfs volledig verdwijnen. De behandeling gebeurt zonder lokale verdoving maar de huid wordt gekoeld met lucht om de pijn te verminderen.

Voordelen

• Spatadertjes worden zeer esthetisch weggewerkt worden zonder kans op huidverkleuring.
• De patiënt moet ook geen steunkousen dragen.

Nadelen

• Het ziekenfonds betaalt de laserbehandeling niet terug en de kosten zijn volledig voor de patiënt.
• Vaak zijn er meerdere sessies nodig om alle zones efficiënt te behandelen.
• Elk contact met uv-licht moet vermeden worden (zowel zonlicht als zonnebank) zes weken voor en na het gebruik van de laser.
• Deze behandeling wordt meestal als pijnlijk ervaren.

De spataders kunnen ook met een operatie worden dichtgebonden (crossectomie) of weggehaald (stripping). Omdat de spatader toch niet goed meer functioneert, kan de patiënt deze aders missen. Het bloed stroomt dan langs een andere weg. Een operatie is enkel mogelijk bij oppervlakkige spataders.

Crossectomie (dichtbinden van spataders)

• Bij crossectomie bindt de arts de spataders met een draadje dicht, waardoor ze verdwijnen.
• Aan de bovenzijde van de ader, in de lies, wordt een draadje rond de ader gebonden. Hierdoor valt de druk van bovenaf weg.
• Bij problemen aan de ader die aan de achterkant van het been loopt, gebeurt dit in de knieholte.
• Ook bij spataderproblemen in de verbindingsaders tussen de oppervlakkige en diepliggende aders is crossectomie een doeltreffende behandeling.
• Deze ingreep gebeurt via dagopname.

Stripping

• Bij stripping worden de spataders chirurgisch verwijderd. Hierbij wordt de ader verwijderd via twee kleine sneetjes. Langs een snede van 3 tot 4 centimeter in de lies, wordt de spatader opgezocht en afgebonden.
• Vervolgens wordt via een kleinere snede (2 centimeter) bij de knie of de enkel een ‘flexibele geleider of ‘stripper’ door de ader naar omhoog geduwd. De stripper wordt met een stripperkop aan de ader bevestigd zodat de geleider als hij eruit wordt gehaald, de spatader mee naar buiten trekt.
• Bij uitgebreide spatadervorming worden de overige uitgezette zijaders via kleine sneetjes verwijderd met een haakje.
• Eventuele overblijvende spatadertjes kunnen later worden weggespoten.
• De insnijdingen in de lies en ter hoogte van de knie of enkel worden weer gehecht en de andere kleinere sneetjes dichtgeplakt met steristrips.

• Er wordt een drukverband aangelegd om bloeduitstortingen te beperken.
• De operatie vindt plaats onder algemene of plaatselijke verdoving.
• Afhankelijk van de uitgebreidheid is een dagopname of een verblijf van één nacht nodig.
• De patiënt moet voor hij naar huis gaat een elastische kous aandoen. De kous moet gedurende één week overdag en ‘s nachts, en vervolgens drie weken alleen overdag, gedragen worden. 
• De hechtingen kunnen na ongeveer één week worden verwijderd. 

In het verleden werden spataders vaak operatief verwijderd. Onderzoek heeft echter aangetoond dat strippen niet altijd nodig is. Bij een sterk aangetaste stamader, die loopt van de lies tot de enkel, is strippen echter op lange termijn de beste oplossing.

Nieuwe alternatieve technieken voor stripping zijn minder belastend voor de patiënt en zorgen vaak voor een sneller herstel. Twee technieken kunnen een voordeel hebben: behandeling met laser en radiofrequentie van de spatader in de lies. Ons centrum heeft een uitgebreide ervaring met beide technieken.

Nadelen

• Spataders met een te grote diameter of een te oppervlakkig of vertakkend verloop komen niet in aanmerking voor deze techniek.
• Sedert januari 2009 is er geen volledige terugbetaling meer voor het eerder dure materiaal dat gebruikt wordt tijdens deze technieken.