Knieartrose
Knieartrose is slijtage van het kniegewricht. Als mensen ouder worden, vermindert de kwaliteit en dikte van het kraakbeen. Bij knieartrose slijt de kraakbeenlaag abnormaal af of verdwijnt het kraakbeen soms helemaal zodat het onderliggende bot gedeeltelijk bloot komt te liggen. Hierdoor kunnen de botstukken over elkaar gaan schuren, wat veel pijn in de knie veroorzaakt. In het merendeel van de gevallen zit de slijtage aan de binnenzijde van de knie (daar waar de knieën elkaar raken), maar artrose kan ook aan de buitenzijde of ‘overal’ aanwezig zijn.
Klachten
- Pijn die erger wordt bij belasting van de knie, dus vooral na de middag en tijdens inspanning.
- Gezwollen knie
- Startstijfheid: 's Morgens of na een periode van rust heeft de knie wat tijd nodig om in gang te geraken.
- Last bij het trappen lopen en stappen (fietsen blijft vaak het langst mogelijk en wordt zeker aangeraden).
- Wandelafstand wordt steeds beperkter.
- Gevoel dat men door de knie zakt.
- Blokkage: men kan het been niet volledig strekken.
- Hurken of lang zitten is moeilijk bij slijtage ter hoogte van de knieschijf.
- Vorming van botuitsteeksels (papegaaienbekken of osteofyten) aan de randen van het gewrichtsvlak: Dit is een natuurlijke reparatieactie van het lichaam om de gevolgen van de artrose tegen te gaan. Deze beperken echter de beweeglijkheid van het gewricht.
Oorzaken
- Ouderdom
- Posttraumatische artrose: artrose na een fractuur, een kruisbandletsel of een meniscusscheur kan jaren na het letsel optreden.
- Ontstekingsreactie van het gewricht
- Overgewicht
- Reumatologische aandoeningen
- Familiale aanleg
Niet-operatieve behandeling
Medicatie alleen lost het probleem niet op. Even belangrijk is het gedrag van de patiënt.
Levensstijl
- Blijf bewegen: Door regelmatig te bewegen heeft men minder pijnstillers nodig. Regelmatige oefeningen verhogen de beweeglijkheid van de gewrichten en versterken de spieren rondom de knie.
- Vermijd overgewicht: Elke kg extra lichaamsgewicht geeft tot 3 à 5 kg meer belasting op de knie bij het stappen of aflopen van trappen. Gebruik een kruk of wandelstok om het aangetaste gewricht wat te sparen.
- Draag aangepast schoeisel: Soms helpen steunzolen met schokdemping. Om knieartrose te voorkomen, draagt u best geen hoge hakken. Die verhogen de druk op uw knieën waardoor de kans op knieartrose vergroot. Een deel van de scheefstand van de knie kan soms opgevangen worden door corrigerende steunzolen.
- Draag een licht steunverband of een zwaardere corrigerende kniebrace: In specifieke omstandigheden kan dit de pijn verlichten.
- Gun uw knie rust: Rust met uw been in hoogstand en leg een ijskompres op de knie (af en toe moet u het been plooien/strekken).
- Thermotherapie: Warmte en koude kunnen de pijn en de stijfheid in het gewricht verlichten. Bij een niet-ontstoken knie maakt warmte (water, pittenkussentje, hot-pack) het kniegewricht soepel en de spieren losser. Koude ijszakjes of kompressen op een ontstoken knie werken ontzwellend en verlichten de pijn na activiteit.
Medicatie
- Pijnstillers en ontstekingsremmers: Voor korte of langere periode kan men pijnstillers nemen om de pijn en de last bij beweging te verhelpen.
- Voedingtenssupplemen: Van sommige voedingssupplementen wordt beweerd dat ze de afbraak van het gewricht vertragen, het gewrichtskraakbeen beschermen en de gewrichtsfunctie stablilizeren. Men probeert zo een heelkundige ingreep uit te stellen of te vermijden. Chondroïtines en Glucosamine worden het meest gebruikt. Echter niet alle studies kunnen dit effect aantonen.
- Inspuitingen: Een inspuiting in het gewricht heeft vaak effect wanneer bovenstaande maatregelen niet voldoende helpen. Injecties met een soort cortisone zijn doeltreffend tegen zwelling en pijn. Het onderdrukt de ontsteking, maar heeft geen direct effect op het kraakbeen zelf. Het aantal injecties wordt beperkt tot maximaal 3x/jaar, omdat te veel injecties het kraakbeen kunnen beschadigen. Een mogelijke behandeling voor artrose zijn inspuitingen met hyaluronzuur (gel-spuiten). Hyaluronzuur is een lichaamseigen vloeistof, die wordt aangemaakt in het kraakbeen van een gewricht en verbetert de smerende en schokdempende werking van het gewrichtsvocht. De inspuitingen hebben als doel het kraakbeen maximaal te ondersteunen en de verdere afbraak af te remmen. De inspuitingen gebeuren in een reeks van 3 à 5 inspuitingen met telkens 1 of 2 weken tussen.
Operatieve behandeling
- Osteotomie of kanteloperatie: Bij artrose die zich tot 1 compartiment (bv. binnenkant) beperkt en die nog niet te vergevorderd is, kan osteotomie (been recht zetten) een alternatief zijn:
- vooral bij patiënten die nog te jong zijn voor een halve prothese
- bij uitgesproken O-benen met fors uitslijten van het kraakbeen aan de binnenkant, en waarbij er aan de buitenkant geen slijtage te vinden is. In dat geval kunnen we het been terug recht maken (van een O-been een licht X-been maken), zodat vooral de buitenkant van de knie, waar nog goed kraakbeen aanwezig is, wordt belast.
-
Knieprothese: In een zeer vergevorderd stadium is er maar één oplossing: een prothese plaatsen, d.w.z. een kunstgewricht.
Lees meer over knieprothese - Unicompartimentele prothese: Wanneer slechts 1 deel (compartiment) van de knie is aangetast, kan men een halve prothese plaatsen. Hierbij vervangt men enkel het versleten deel van de knie en moet men veel minder bot wegnemen.
