Gescheurde voorste kruisband

Waarvoor dient de voorste kruisband?

De voorste kruisband is een stevige kabel (ligament of gewrichtsband) binnenin de knie. Het ene uiteinde zit vast aan het bovenbeen, het andere uiteinde aan het onderbeen. De voorste kruisband ligt, zoals de naam het zegt, vóór de achterste kruisband en loopt niet recht naar beneden, maar gekruist. Hij verhindert het naar voren schuiven van het onderbeen t.o.v. het bovenbeen, en zorgt voor stabiliteit bij draaiing van de knie (pivot).

Wanneer door een ongeval een dwarse scheur in de kruisband ontstaat spreken we van een gescheurde voorste kruisband.

Oorzaken

Een gescheurde voorste kruisband is vaak het gevolg van een sportletsel, bv. tijdens voetbal wanneer een schotpoging met de binnenzijde van de voet wordt geblokkeerd door de tegenstander of tijdens skiën wanneer bij het voorover vallen de voet gebogen blijft doordat de binding niet loslaat of wanneer de ski blijft haken achter een slalompoortje.

Klachten

Op het moment van het scheuren van de kruisband hoort men vaak een 'plop', gevolgd door onmiddellijke zwelling en diepe pijn in de knie.
Vaak zijn er bijkomende band- of meniscusletsels, zodat de klachten nogal kunnen variëren van relatief weinig pijn met de mogelijkheid verder te stappen en te steunen bij zuiver kruisbandletsel, tot de onmogelijkheid te steunen op het been met doorzakkingen.
De knie kan nog moeilijk worden geplooid of gestrekt.

Behandeling

Een gescheurde voorste kruisband groeit niet aan elkaar. De banddelen verschrompelen en verdwijnen na een tijdje. Een knie zonder kruisband is minder stabiel en vergroot het risico op doorzakken bij sport of zelfs in het dagelijks leven. In heel veel gevallen kunnen de spieren rond de knie de instabiliteit wel opvangen en is een operatie niet nodig.

Acute fase

Ontstekingsremmers
IJs op de knie leggen om te ontzwellen
Revalidatie bij de kinesitherapeut:
- bewegingsoefeningen voor het bekomen van een volledige strekking en diepe plooing
- spierversterkende oefeningen (spieren rond het bovenbeen en bekkengordel) om te vermijden dat men door de knie zakt
Meestal verdwijnt na 1 à 2 weken de forse pijn en kan de patiënt zijn knie weer voorzichtig belasten.

Operatie is niet strikt nodig

Als er geen bijkomende letsels aanwezig zijn: bv. gebroken bot, beschadigde meniscus enz.
Als de sportactiviteiten van de patiënt het toelaten: bv. wandelen, fietsen, joggen en crawl zwemmen.
Als de patiënt geen blijvende hinder ondervindt, zoals frequent door de knie zakken.

Operatie is aangewezen

Als de patiënt een actief leven leidt (aard van werk, sport, …) is een ingreep nodig om opnieuw doorzakken te voorkomen. Frequent doorzakken kan nieuwe letsels veroorzaken in de knie, zoals meniscusscheuren of kraakbeenletsels.
Voor sporten waarbij de knie veel draait, zoals voetbal, basketbal, volleybal, handbal en skiën, is de kruisband noodzakelijk voor een goede kniestabiliteit en wordt een operatie voorgesteld.

Ingreep

Het doel van een operatie is om opnieuw een stabiele knie te verkrijgen.
Een ingreep wordt pas na de acute fase uitgevoerd. Voor de ingreep mag de knie niet meer gezwollen zijn, moet de patiënt zijn knie weer goed kunnen plooien en strekken, en stevige spieren hebben. Dit bevordert de revalidatie na de operatie.
De gescheurde kruisband kan niet gewoon gehecht worden: hij moet vervangen worden door een nieuwe stevige structuur, meestal een pees. Deze kan uit het eigen lichaam komen (autogreffe) of uit een donorbank (allogreffe). In specifieke gevallen wordt voor een synthetische band gekozen.
In ons lichaam zijn er een drietal pezen die in aanmerking komen: de hamstringspezen (aan de binnenzijde van de knie), de patellapees (pees onder de knieschijf), en in uitzonderlijke gevallen en meestal bij een heringreep, de quadricepspees (knieschijfpees boven de knieschijf).
Deze ingreep gebeurt via een kijkoperatie en meestal onder volledige verdoving.
De chirurg maakt 2 kleine insnijdingen (incisies), één voor het inbrengen van de camera en één voor de werkinstrumenten.
Een bijkomende incisie aan de binnenzijde, onderaan de knie van een 5-tal cm is nodig om de pees vrij te maken. De pees wordt langs deze incisie doorheen nauwkeurige bepaalde tunnels getrokken doorheen het bovenbeen.
De nieuwe geplaatste kruisband wordt met een weerhaakje vastgehouden in het bovenbeen en onder de gewenste spanning bevestigd op het onderbeen met behulp van schroeven en krammen.
Na de ingreep legt men een stevig en strak wattenverband aan rond het volledige been. Er blijft ook een afvoerbuisje dat het bloed uit de knie afzuigt. De verpleegkundige kan dit meestal al de volgende dag verwijderen.
Deze operatie vraagt 1 overnachting in het ziekenhuis. Bij erge pijn of zwelling kan beslist worden om de patiënt enkele dagen langer in het ziekenhuis te houden.

Complicaties

Deze operatie wordt niet als een zware operatie beschouwd. Complicaties zijn eerder zelden maar kunnen optreden, ondanks alle mogelijke voorzorgen. De meest voorkomende worden hieronder opgesomd.

Soms is de knie erg gezwollen door bloed in het kniegewricht. Dit is geen groot probleem en heeft geen gevolg voor het succes van de operatie.
Soms dient dit vocht te worden verwijderd met een spuit (punctie).
Sommige patiënten ervaren een voos gevoel naast het litteken, wat meestal met de tijd afneemt. Soms blijft echter een beperkte zone van gevoelloosheid bestaan.
Soms treedt er pijn op aan de voorzijde van de knie of stramheid, maar deze klachten zijn normaal gezien goed te verhelpen met oefentherapie.
In enkele gevallen kan de knie niet meer goed gebogen of gestrekt worden door overmatig littekenweefsel in de knie. Dan moet dit littekenweefsel met een kijkoperatie verwijderd worden.
De kans op een wondinfectie of flebitis is klein maar bestaat, ondanks alle genomen voorzorgen.
De bevestigingskram of schroef aan het scheenbeen kan soms hinderen omdat die zich net onder de huid bevindt. Deze kan na 1 jaar verwijderd worden als de hinder te erg is.
De nieuwe kruisband kan scheuren: door een nieuw ongeval, doordat u zich niet aan het revalidatieschema gehouden hebt, of door het afsterven van de greffe (eerder zelden).

Revalidatie

De eerstvolgende dag zal de kinesitherapeut al enkele oefeningen met u starten. De knie wordt ook afgekoeld door er regelmatig ijs op te leggen. Dit helpt goed tegen de pijn en zorgt ervoor dat de knie ontzwelt.
Na 2 à 3 dagen neemt de pijn al sterk af. De eerste 7 à 10 dagen krijgt u medicatie tegen de pijn.
U zult waarschijnlijk ook dagelijks een spuitje in de navelstreek krijgen. Dat is om flebitis te voorkomen. Wanneer de knie goed ontzwollen is en u opnieuw normaal kunt stappen, zal de chirurg beslissen de spuitjes te stoppen.
Vaak blijft de knie gedurende enkele weken gezwollen. Dat is normaal. Daarom is het belangrijk regelmatig ijs op en rond de knie te leggen.
Plaats uw geopereerde been regelmatig in hoogstand (voet hoger dan het hart) in gestrekte positie. Zo kan de zwelling beter afgevoerd worden.
De eerste weken na de operatie wordt geprobeerd om de knie weer te plooien en te strekken. Soms wordt beslist om een 2-tal weken de knie niet volledig te laten strekken of zelfs te wachten om de knie te laten bewegen, afhankelijk van de gebruikte techniek en van andere letsels.
Ook wordt vaak een brace voorzien voor de duur van 6 à 8 weken.
Stappen doet u de eerste weken met 2 krukken. De krukken mogen pas weggelaten worden na advies van de chirurg, meestal wanneer u de knie volledig kunt strekken en er een goede kracht in de voorste bilspiergroep (quadriceps) is.
Uitgebreide info over het revalidatieschema vindt u in de patiëntenfolder over de gescheurde voorste kruisband (pdf-bestand, 446 kB)