Peesontsteking in de schouder
Wat is rotator cuff tendinitis?
- Een rotator cuff tendinitis is een ontsteking van een of meerdere pezen in de schouder. De rotator cuff is een groep van spieren en pezen die het schoudergewricht omringen. Deze fungeren als een katrol en helpen mee de bovenarm in alle richtingen te bewegen (opheffen en draaien). Ze zorgen ook voor de stabiliteit van het schoudergewricht.
- Bij bewegingen van de arm glijdt de rotator cuff voortdurend onder het schouderblad heen en weer. Om dit te vergemakkelijken ligt er een slijmbeurs tussen.
- De pezen zijn gevoelig voor ontsteking doordat ze minder doorbloed zijn. Een peesontsteking gaat dikwijls gepaard met een ontsteking van de slijmbeurs, die tussen de pees en het schouderblad ligt. Deze ontsteking kan verschillende oorzaken hebben.
Oorzaken
Schouderimpingement of inklemmingssyndroom
- Bij inklemming raken de slijmbeurs en de pezen van de spieren rondom het schoudergewricht (rotator cuff) gekneld onder het schouderdak en de schouderkop. Hierdoor schuren de pezen tegen het schouderdak en kunnen ze ontsteken.
- Zo’n rotator cuff ontsteking wordt makkelijk chronisch, want door het schuren zwellen de pezen en de slijmbeurs op en wordt de inklemming nog groter. De vorm van het schouderblad speelt ook een rol: hoe meer gebogen, hoe makkelijker de inklemming. Soms kan dit leiden tot een peesscheur.
- Door peesverkalking kan de pees ontstoken geraken of verdikken en zo een inklemming (zie hierboven impingement) of chronische ontsteking veroorzaken.
Te soepele schouder
- Jonge mensen of sporters kunnen soms last hebben van een schouder die overbeweeglijk is (ook hyperlaxiteit of hypermobiliteit genoemd). Dit betekent dat het schoudergewricht overrekbaar is en verder dan normaal kan bewegen en zelfs kan overstrekken.
- Hierdoor kan de schouder te ver bewegen, vooral bij armbewegingen boven het hoofd.
- Indien de gewrichten niet worden overbelast, zijn er meestal geen klachten. Bij overbelasting kan een peesontsteking in de schouder (rotator cuff tendinitis) optreden.
Ongeval
Symptomen
- De pijn treedt vooral op vooraan of opzij in de schouder wanneer de arm wordt opgetild.
- Vaak straalt de pijn uit in de bovenarm, tot aan de elleboog.
- Dikwijls is er ook nachtelijke pijn: veel patiënten kunnen ’s nachts niet op de pijnlijke schouder slapen.
Diagnose en onderzoek
- Aanvullende onderzoeken bevestigen of verfijnen de diagnose. Deze bestaan vooral uit medische beeldvorming: röntgenfoto’s, echografie, MRI, CT-scan.
- Jammer genoeg kunnen niet alle letsels perfect in beeld gebracht worden. Soms moet er een kijkoperatie gebeuren om de oorzaak van de pijn te vinden.
Behandeling
Dikwijls wordt eerst gepoogd de rotator cuff tendinitis conservatief te behandelen (dit betekent zonder te opereren). Soms lukt dit niet, of zijn de afwijkingen op de medische beeldvorming erg uitgesproken, en dan wordt een ingreep overwogen.
Conservatieve behandeling
- Vermijden van pijnuitlokkende activiteiten
- Ontstekingsremmers
- Kinesitherapie (voornamelijk oefentherapie)
- Injecties (meestal met cortisonepreparaat)
Deze aanpak heeft tot doel de ontsteking met zwelling te verminderen, waardoor de vicieuze cirkel van impingement (schuren van de rotator cuff veroorzaakt zwelling, en de zwelling zorgt voor schuren) doorbroken wordt. Het loont de moeite om dit enkele maanden vol te houden, want de genezing van dit letsel gaat meestal langzaam. Zeker bij jonge mensen met rotator cuff impingement op basis van een te soepele schouder is het aangewezen om lang genoeg conservatief te behandelen. Bij kalkopstapelingen in de rotator cuff kan een behandeling met schokgolven genezing brengen.
Operatieve behandeling
De ingreep gebeurt tegenwoordig via een kijkoperatie (schouderarthroscopie) van de schouder onder een combinatie van lokale (zenuwblok) en algemene verdoving. Meestal gebeurt de ingreep in het dagziekenhuis. Tijdens deze ingreep worden het schoudergewricht en de verschillende pezen bekeken langs verschillende gaatjes die aangebracht worden rondom de schouder.
Acromioplastie
Indien de diagnose van impingement bevestigd wordt tijdens de kijkoperatie, schaaft de chirurg de voorzijde en onderzijde van het schouderdak (acromion) met een frees af, waardoor de rotator cuff meer plaats krijgt en niet meer schuurt ('acromioplastie'). Het verwijderde botslijpsel wordt met het vocht, waarmee continu wordt gespoeld, afgevoerd.
Verwijderen van kalk
Als er een grote kalkopstapeling is in de rotator cuff, wordt die behandeld met een evacuatie (als de opstapeling zacht is) of 'needling' (als de kalk hard is). Bij 'needling' wordt de kalkopstapeling vele keren aangeprikt waarna ze kan oplossen. Soms worden onverwacht ook andere letsels aangetroffen, zoals bv. een rotator cuff scheur, of een tendinitis van de bicepspees. Deze letsels worden zoveel mogelijk tijdens diezelfde ingreep opgelost, maar dit kan de revalidatie wel veranderen.
Revalidatie
- Het is zeer belangrijk vrij snel (als de lokale verdoving is uitgewerkt, meestal de volgende dag) de arm en schouder voldoende te bewegen, om verstijving van de schouder (frozen shoulder) te voorkomen.
- Daarom worden altijd pijnstillers en kinesitherapie voorgeschreven. Ook ijs helpt bij opkomende pijn of na de oefeningen.
- Middelen om de schouder of arm tijdelijk onbeweeglijk te maken (immobilisatie) kunnen tijdelijk, mits er regelmatig geoefend wordt om verstijving te voorkomen. Een draagdoek kan handig zijn wanneer men zich onder mensen begeeft, om hen te waarschuwen dat men aan de schouder is geopereerd.
- De herstelperiode duurt gemiddeld 3 maanden. De ontsteking in de rotator cuff verdwijnt slechts langzaam na de ingreep. Het kan zijn dat men de eerste weken na de ingreep liever wat rechtop slaapt, want als de schouder kan hangen, doet hij minder pijn.
- De periode van arbeidsongeschiktheid varieert van 6 weken tot 3 maanden afhankelijk van het beroep: het duurt bv. langer voor een bouwvakker het werk kan hervatten dan een administratief bediende.
- Op geregelde tijdstippen moet men op controle komen bij de chirurg.
- De resultaten van een acromioplastie zijn doorgaans goed. Studies tonen een slaagpercentage van 80 tot 90%.
- De meest voorkomende verwikkeling na een acromioplastie is de evolutie naar een frozen shoulder. Het herstel duurt dan langer: er is intensieve kinesitherapie nodig, soms in combinatie met een cortisone-injectie in het schoudergewricht. Andere verwikkelingen zijn zeldzaam (minder dan 1%): infectie, zenuwletsels.
