“Bij de eerste golf hebben we onze ploeg gewoonweg kunnen verdubbelen: de vaste ploeg werd aangevuld met achttien verpleegkundigen van andere verpleegeenheden. De afdeling werd ingericht als cohortafdeling voor enkelcoronapatiënten. Enkele niet-corona intensieve patiënten werden opgevangen op de ontwaakzaal, waar intensieve bedden geïnstalleerd werden. Bij de tweede uitbraak is intensieve zorgen een gemengde afdeling geworden voor zowel corona- als niet-coronapatiënten. Aanvankelijk was het de bedoeling om zo lang mogelijk de andere ziekenhuisactiviteit vol te houden, maar dat is wat tegengevallen door het aantal coronapatiënten. De vaste ploeg van de intensieve zorgen is weer versterkt met extra verpleegkundigen”, zegt Geert.

Tot mijn verbazing – en gelukkig maar – liggen hier niet alle patiënten aan de beademingsmachine, maar ze krijgen wel allemaal extra zuurstof toegediend. “Dat klopt, maar corona is nu eenmaal héél verraderlijk en heel onvoorspelbaar. Bij veel coronapatiënten daalt de zuurstofsaturatie in het bloed. Eens onder een bepaald niveau dienen we hen extra zuurstof toe. Dat kan in verschillende vormen: via een zuurstofbril, een zuurstofmasker of via ‘High Flow Nasal Oxygen’-therapie. Bij die laatste vorm wordt via een neusbril verwarmde lucht met een hoog zuurstofpercentage aan hoog debiet toegediend. Als dat nog niet volstaat, worden de patiënten beademd. Patiënten met verhoogde zuurstofnood moeten strikt opgevolgd worden, daarom komen ze op intensieve zorgen terecht. Zo nodig moeten we opschalen naar een hoger niveau”, verduidelijkt Geert.

Niet iedere patiënt is zich bewust van die zuurstofnood. “Dit vind ik nu typisch aan corona”, zegt Geert me. “Patiënten kunnen niet altijd goed inschatten hoe slecht ze ademen. Meestal zien we eerder op de monitor dat de zuurstofsaturatie daalt, dan dat de patiënten zelf verwittigen dat ze zich niet goed voelen. Soms gaat het snel de verkeerde richting uit en moeten we dringend ingrijpen. Sommige patiënten zetten ook nietsvermoedend hun masker of zuurstofbril even af, zonder zich van enig kwaad bewust te zijn.”

Eenzaamheid

Ook patiënten op intensieve zorgen mogen geen bezoek ontvangen. Dat is niet altijd gemakkelijk en soms lastig om dragen. “We kunnen hen wel laten gebruikmaken van videochat met het thuisfront, telefoneren kan ook altijd”, gaat Geert verder. “Dat blijkt uit een recente studie de meest aangewezen manier van communicatie. Zo hebben ze toch nog enig visueel contact met elkaar. Maar dan nog is het niet altijd even gemakkelijk. Zo was de eerste patiënte die tijdens de tweede golf hier terechtkwam een dame uit de regio Luik. Die mevrouw verbleef anderhalve week op intensieve zorgen. Ze was goed bewust en kon regelmatig bellen en videochatten met haar beide dochters, maar miste toch ‘echt’ contact. De artsen bellen wel dagelijks met medische info naar de afgesproken contactpersoon.”

Patiënten blijken ondanks zuurstoftekort meestal vrij rustig te blijven onder de situatie. Op deze dienst stelt men alles in het werk om hun gezondheid weer snel beter te krijgen. “Maar het kan plots achteruitgaan. Die mensen moeten we intuberen en beademen. De patiënt wordt dan in een kunstmatig coma gebracht”, zegt Geert. Of die patiënten dan geen angst hebben om wat hen te wachten staat? “Die angst is er zeker, maar niet bij iedere patiënt in dezelfde mate. We proberen hen altijd goed uit te leggen hoe het met hen gaat en hebben aandacht voor hun vragen. De patiënten kunnen ook rekenen op psychische begeleiding, de psychologe komt regelmatig langs.”

Samenwerking

De afdeling intensieve zorgen van het ziekenhuis zit momenteel nog steeds aan haar maximumcapaciteit. Er liggen nu vier patiënten met corona en twee zonder corona. Gelukkig verloopt de samenwerking tussen de verschillende ziekenhuizen binnen het ziekenhuisnetwerk Plexus – het Ziekenhuisnetwerk Oost-Vlaams-Brabant – naar behoren. RZ Tienen vangt volgens afspraak in de huidige fase tot vier intensieve coronapatiënten op. Beademde patiënten kunnen zo nodig naar UZ Leuven, niet-intensieve coronapatiënten van UZ Leuven kunnen doorschuiven naar RZ Tienen. “Bij het begin van de eerste golf wist niemand wat er ons te wachten stond en dreigde er een tekort aan materiaal. Gelukkig hebben we in het ziekenhuis zelf nooit tekorten gehad: uiteindelijk kwamen de leveringen nog net op tijd of werden er alternatieven gezocht. Tijdens de eerste weken van de eerste golf waren het voor iedereen hectische en soms extra lange werkdagen.”

De coronacijfers lijken de laatste dagen de goede richting uit te gaan, maar de situatie is daarom nog niet in orde in de ziekenhuizen. Pas na enkele weken merk je die dalende tendens ook in het aantal ziekenhuisopnames, het aantal patiënten op intensieve zorgen en het aantal overlijdens. “De patiënten op intensieve zorgen blijven langere tijd op de afdeling. Eens een bed bezet, komt het dus niet meteen weer vrij. Niet alle patiënten hebben trouwens de gekende risicofactoren als overgewicht, diabetes, hypertensie, bestaande hart- en longproblemen... Soms zijn er ook jongere mensen met ernstige coronasymptomen. Tijdens de eerste golf hadden we hier bijvoorbeeld een jongeman op intensieve zorgen, zijn echtgenote lag op de niet-intensieve corona-afdeling. Het was een jong koppel met twee kleine kinderen. Niemand mocht hen bezoeken, de jonge kinderen werden opgevangen binnen de familie... Ook dat is de harde realiteit.”

© Kristien Bollen, HLN 19-11-20, 11:14